|
|
|
|
|
Dat
een gezonde voeding belangrijk is weet iedereen wel! Welke voeding en hoeveel
gezond is weet men doorgans minder goed. Vooral voor mensen die regelmatig
sport beoefenen, is het opnemen van de juiste voedingsdosis en inhoud uiterst
belangrijk.
Een gezonde en evenwichtige voeding volstaat om te voldoen aan de dagelijkse
noden van het lichaam, zelfs als men geregeld licht tot matig fysieke activiteit,
zoals wandelen, beoefend. Supplementaire sportvoeding is zeker niet noodzakelijk!
Belangrijker is het om te letten op wat je eet. Men moet er wel op letten
meer te drinken dan een sedentair iemand. Voor, indien mogelijk tijdens
en na de inspanning!! Heel veel van de chemische energie van het lichaam
wordt verkwist onder de vorm van warmte, die verloren gaat via het zweet.
Het lichaam kan bij een sportieve inspanning één of meer liters
zweet per uur verliezen. Als er onvoldoende gedronken wordt, wordt dit te
weinig gecompenseerd en zal het lichaam minder goed presteren.
De samenstelling en de hoeveelheid van het ingenomen voedsel bepalen in
grote mate de componenten die het lichaam ter beschikking krijgt voor het
dekken van de energiebehoefte, voor de groei en voor de vernieuwing van
lichaamsweefsels. We delen voedingsstoffen vaak in op basis van hun functie:
(1) brandstoffen, (2) bouwstenen en (3) regulerende stoffen. Een ander belangrijk
onderscheid is het verschil tussen essentiële voedingsstoffen (voedingsstoffen
die in de voeding moeten aanwezig zijn omdat het lichaam ze niet zelf kan
aanmaken) en niet-essentiële voedingsstoffen (voedingsstoffen die het
lichaam zelf kan aanmaken). |
Brandstoffen
De brandstoffen leveren onder normale omstandigheden de nodige energie voor
de cellulaire processen. De grootste energieleveranciers per gram voedingsstof
zijn de vetten. De totale energiebehoefte van een persoon hangt af van het
geslacht, leeftijd en gewicht maar ook van de lichamelijke activiteit. De
energiebehoefte daalt in functie van de leeftijd. Op jonge leeftijd wordt
een deel van de energie aangewend voor de groei. Later is vooral de lichamelijke
activiteit van belang. In onze sedentaire samenleving met een overvloed
aan voedsel worden we veeleer geconfronteerd met een te hoge energie-inname
wat kan leiden tot obesitas. Een Westers voedingspatroon is meestal te vet
en te rijk aan eiwitten. |
Bouwstenen
Eiwitten zorgen voor de groei van het lichaam en zijn zodoende vooral op
jonge leeftijd erg belangrijk. |
Regulerende
stoffen
De vitamines behoren tot de essentiële voedingsstoffen. Ze kunnen niet
door het lichaam zelf aangemaakt worden. Bij een tekort aan vitamines of
hypovitaminose kunnen verschillende opbouw- en afbraakprocessen onvolledig
verlopen zodat ziekteverschijnselen kunnen ontstaan die kenmerkend zijn
voor het soort vitaminetekort. In een normale gevarieerde Westerse voeding
komen voldoende vitamines voor zodat voorzichtig moet omgesprongen worden
met allerlei aangeboden vitamine supplementen.
Mineralen en spoorelementen behoren tot de stoffen die moeten aanwezig zijn
in onze voeding. Ze worden teruggevonden in voedsel van plantaardige en
dierlijke oorsprong. |
De
voedingsdriehoek
De voedingsdriehoek is een model dat je schematisch een idee geeft van
wat men dagelijks zou moeten eten om voldoende voedingsstoffen op te nemen.
Het is een recent ontwikkeld model dat steeds aan verandering onderhevig
zal zijn, gezien er steeds nieuwe voedingsmiddelen en voedingsgewoontes
voorkomen. Om aan de dagelijkse behoeften van de verschillende voedingsstoffen
te komen moet men de verschillende voedingsmiddelen combineren en daarenboven
zoveel mogelijk variëren binnen een groep.
Met de voedingsdriehoek wordt aan de drie basisprincipes van een evenwichtige
voeding voldaan;
1. evenwicht: de groepen van de voedingsdriehoek moeten in de juiste verhouding
gebruikt worden
2. variatie: variatie van voedingsmiddelen uit éénzelfde
groep is nodig daar niet alle voedingsmiddelen de voedingsstoffen in gelijke
mate bevatten.
3. Gematigdheid: binnen elke groep moet de juiste hoeveelheid gerespecteerd
worden.
De aanbevelingen zijn opgesteld voor de algemene bevolking. Als je intensief
sport, zware lichamelijke activiteit verricht, kun je best meer advies
vragen aan een diëtist(e) over de juiste hoeveelheid, de keuze en
de variatie van de voedingsmiddelen. Sportinspanningen bijvoorbeeld vragen
een grotere vochtbehoefte dan de aanbevolen 1,5 liter die men in normale
omstandigheden zou moeten drinken. Elk voedingsmiddel op zich levert een
aantal voedingsstoffen. Eén enkel voedingsmiddel levert echter
nooit alle vereiste voedingsstoffen. In het model vind je 7 groepen voedingsmiddelen
die elk hun aandeel leveren in de samenstelling van een gezonde, gevarieerde
en evenwichtige voeding. Enkel het topje van de voedingsdriehoek is niet
noodzakelijk om een evenwichtige voeding te realiseren.
|
Bronvermelding:
Fysieke activiteit en voeding, meting en gedragsverandering
Uitgevers: J. Borms, E. Van Assche en J. Pion, uitgegeven door het Bloso |