Kinderhandboek
0 - 4 jaarInleiding
Kijklijst veiligheid
Veilig speelgoed
Brochures en folders
In geen enkele leeftijdsgroep is de kans op een ongeval zo groot als bij kinderen jonger dan 5 jaar. Elk jaar worden in Nederland ongeveer 55.000 kinderen in de leeftijd van 0 t/m 4 jaar poliklinisch behandeld. 5400 kinderen liggen langer dan 5 dagen in het ziekenhuis en nog eens 80 kinderen in deze leeftijdsgroep overlijden aan de gevolgen van een ongeval in de direkte omgeving (thuis, tuin, vakantie, peuterspeelzaal). Deze verhoogde kans hangt nauw samen met het normale ontwikkelingsproces van het kind. De ontwikkeling gaat vaak zo snel en onvoorspelbaar, dat menig traphekje pas geplaatst wordt, nadat het kind al halverwege de trap is ontdekt. Elk ontwikkelingsniveau brengt weer eigen risico's met zich mee. Andere factoren die een rol spelen zijn de veiligheid van de omgeving en de rol van ouders/verzorgers.
Wat kun je doen
Om de risico's zo klein mogelijk te houden zijn er eigenlijk 3 dingen die je kunt doen :
- omgevingsmaatregelen
- toezicht
- opvoeding
In een groep kinderen is het niet mogelijk om op alle kinderen tegelijk goed te letten. Ook de mogelijkheden van opvoedkundig handelen moet in deze leeftijdsgroep niet worden overschat. Het nemen van omgevingsmaatregelen, het creeeren van een veilige omgeving, is in deze leeftijdsgroep dus heel belangrijk. De kijklijst in 1.2 geeft daartoe voldoende handvaten. Bij het maken van de lijst is gebruik gemaakt van de volgende bronnen : "Gids voor kindercentra" (WKN; niet meer verkrijgbaar), "Veiligheid in en om het kindercentrum" (GVO Den Haag), "Doe-het-zelf-set voor gezondheids-educatie" (SLO Enschede) en de brochures "Kijk op veilig" (Consument & Veiligheid).
- VERKEERSSITUATIE
- SPEELPLAATS
- HAL EN TRAPPEN
- RUIMTEN
- SPEELGOED EN MATERIALEN
- DE BABYGROEP
- DE PEUTERGROEP
- ORGANISATIE IN HET KINDERCENTRUM
1. Er zijn maatregelen getroffen om kinderen te beschermen tegen gevaarlijke verkeers situaties in de directe omgeving van het gebouw (speelplaats is afgeschermd).
2. Ouders e.a. houden voldoende rekening met de veiligheid bij het ophalen en wegbrengen van hun kind (uitstappen aan trottoirkant).
3. Kinderen kunnen niet rechtstreeks de openbare weg oprennen vanaf de speelplaats (hek met veiligheidssluis).
1. De omheining van de speelplaats is veilig : geen prikkeldraad, splinters of doorn struiken; kinderen kunnen niet over of tussen de omheining door komen.
2. In de tuin staan geen giftige of stekelige planten. Het gras wordt kort gehouden i.v.m. paddestoelengroei (folder : giftige planten).
3. De speelplaats is vlak : geen kuilen, gaten, bobbels of scheefliggende tegels.
4. Er is altijd toezicht tijdens het spelen (bij de wip of schommel is altijd iemand)
5. Glas, stokken, touwen, plastic zakken en andere overbodige rommel worden elke dag opgeruimd.
6. De zandbank wordt 's avonds, in 't weekend en tijdens vakanties afgedekt (met een net of lattendeksel) en elk jaar van nieuw zand voorzien.
7. De speeltoestellen zijn niet hoger dan 150 cm (veilige hoogte voor peuters/kleuters)
8. De toestellen zijn in goede staat van onderhoud (geen losse of scherpe delen).
9. Schommel en wip staan zo, dat kinderen er niet zo maar tegenaan kunnen lopen.
10. Onder de speeltoestellen is een schok absorberende ondergrond (grasmat, rul zand of rubber tegels).
11. De glijbaan heeft verzonken bouten, een glijgoot met opstaande randen van minstens 10 cm, een horizontaal uiteinde en een beugel, zodat het kind bovenaan moet gaan zitten.
12. De schommel heeft zitjes van zacht materiaal, 75 cm ruimte tussen zitje en afschermpaal, kettingen waarin vingers niet bekneld kunnen raken en niet kantelbare zitjes.
13. De wip heeft een schokdempings-mechanisme of stevige banden onder de uiteinden en een afgeschermde as in het midden, zodat afknellen van vingers onmogelijk is.
1. Buitendeuren zijn beveiligd, zodat kinderen niet onopgemerkt naar buiten kunnen (b.v. langzaamwerkende deurdrangers).
2. Om te voorkomen dat kinderen uitglijden in de gang, liggen bij de ingang goede vuil en vochtopnemende matten.
3. De toegang naar de meterkast is afgesloten.
Trappen die door jonge kinderen worden gebruikt, zijn daarop afgestemd :
4. Zowel boven als beneden is de trap voorzien van een afscherming (b.v. traphekjes).
5. Bij een trap tussen 2 verdiepingen is er een tussenbordes.
6. De trap heeft geen open treden i.v.m. het mogelijk tussen de treden schuiven.
7. De treden zijn goed zichtbaar (eerste en laatste trede gemarkeerd) en niet glad (antislip rand).
8. Een trap, die breder is dan 120 cm, heeft aan beide kanten een leuning.
9. Er is een kinderleuning op de trap op de hoogte van 60-75 cm.
10. Ballustrades langs de trap zijn minstens 80 cm hoog; de opening tussen de spijlen is maximaal 10 cm.
11. Er is voldoende licht op de trap (daglicht en kunstlicht).
1. Kinderen kunnen niet met vingers tussen de deuren bekneld raken ("vingersafe").
2. Draairichtingen van deuren en ramen zijn zo, dat niemand er tegenaan kan botsen of stoten.
3. De vloer is stroef genoeg (ook als die nat wordt), splintervrij en warmte-isolerend.
4. Losliggende matten zijn in de vloer verzonken of voorzien van een antislip onderlaag.
5. Gevaarlijk uitstekende of hete voorwerpen zijn afgeschermd (radiatoren, kachels, kapstokken).
6. Stopcontacten zijn kinderveilig, d.w.z. boven 150 cm geplaatst, voorzien van afdekplaatjes, geaard.
7. Electrische apparaten zijn geaard of dubbel geisoleerd en kinderen kunnen er niet aankomen of aan snoeren trekken.gebruik gemaakt van veiligheidsglas of is het glas afgeschermd.
11. De muren zijn van niet te ruw materiaal (grof granol geeft lelijke schaafwonden).
12. Schadelijke stoffen als schoonmaakmiddelen en medicijnen worden in de originele verpakking bewaard en buiten bereik van kinderen opgeborgen (hoog, achter slot en grendel).
13. Planten kunnen niet omgestoten worden en zijn niet giftig (zie brochures en folders).
14. Handtassen zijn buiten bereik geplaatst (de inhoud sigaretten, medicijnen kan gevaar opleveren).
15. Kinderen kunnen niet bij de heetwaterkraan.
16. Voorwerpen, waarover men kan struikelen, en plastic tassen (verstikkingsgevaar) worden direct opgeruimd.
17. Afval wordt bewaard in gesloten emmers of in zakken buiten bereik van kinderen (bij voorkeur in de buitenlucht).
18. Ruimten worden elke dag geventileerd (een vaak beslagen raam wijst op slechte ventilatie).
19. Toiletten zijn op kinderhoogte en worden elke dag schoon gemaakt (zie hygiene.).
20. Toiletten kunnen niet op slot.
1. Gebroken speelgoed wordt weggegooid als het niet meer hersteld kan worden.
2. Aan het speelgoed zitten geen punten of scherpe hoeken en geen onderdelen, die het kind los kan peuteren (b.v. oogjes van beer)
3. Plastic speelgoed is onbreekbaar en er kunnen geen stukken afgebeten worden.
4. Houten speelgoed splintert niet en is gelijmd of geschroefd met een verzonken schroef.
5. Zelf gemaakt speelgoed bevat geen giftige verf (speelgoed uit de winkel valt onder het "Speelgoedbesluit" en is niet giftig).
6. Kinderen spelen niet met hamers, prikpennen of zware blokken in "spitsuren", als er niet voldoende aandacht voor ze is.
7. Ze spelen met speelgoed, dat bij hun leeftijd past (geen lego, maar duplo blokjes voor 0-4 jarigen).
8. Het speelgoed wordt regelmatig schoon gemaakt (stoffen speelgoed gewassen).
9. Er is een schokabsorberende ondergrond bij binnenspeeltoestellen (b.v. matras onder de glijbaan).
1. Bekleding van schuimplastic kussentjes (in wipstoeltje/box) en speelgoed wordt regelmatig gecontroleerd op losse naden of gaten (schuimplastic levert gevaar voor verstikking als stukjes in de mond komen).
2. Fopspenen, meegegeven door ouders, worden gecontroleerd op stevigheid en slijtage. Advies gebruiksduur : 6 weken. Een veilige speen heeft een schildje met een doorsnede van ongeveer 4 cm met luchtgaatjes. De speen zelf mag niet langer zijn dan 3 cm.
3. Er wordt gelet op de houdbaarheid van geopende bussen babyvoeding (let op de uiterste verkoopdatum).
4. Bedjes hebben spijlen, die doorlopen tot de bodem met een tussenruimte van 6 tot 7,5 cm. De spijlen zijn tenminste 60 cm hoog.
5. Kinderen worden niet vastgebonden in bed.
6. Losse koorden, strikjes of speelgoed met lange haren liggen niet in bedje of box i.v.m. afknellen en verstikking.
7. Dekbedhoezen liggen met de opening naar het voeteneind en zijn gesloten met knopen (controleren of ze vast zitten) of een rits, zodat de baby's er niet in kunnen kruipen.
8. Kinderen liggen nooit alleen op de aankleed tafel. De aankleedtafel heeft aan 3 zijden een verhoogde rand.
1. Er wordt op gelet, dat peuters niets in hun mond hebben als ze rond lopen i.v.m. kans op verstikking als ze vallen.
2. Losse schoenveters worden zo snel mogelijk weer vastgeknoopt.
3. Er liggen geen voorwerpen vlak naast of onder de klimplaats (letsel bij vallen).
4. Leeggelopen ballonnen worden direct opgeruimd i.v.m. verstikkingsgevaar.
ORGANISATIE IN HET KINDERCENTRUM
1. Er zijn altijd 2 leidsters aanwezig.
2. Er is een door de brandweer goedgekeurd blusapparaat in huis of een permanent op de waterkraan aangesloten tuinslang, die regelmatig wordt gecontroleerd.
3. Alle medewerkers kunnen met het blus-apparaat omgaan.
4. Er is een alarmsignaal aanwezig, dat door iedereen herkend wordt (schelle bel/ratel, die nergens anders voor gebruikt wordt).
5. Er is een vluchtplan in geval van brand opgesteld. Hiermee wordt regelmatig geoefend.
6. Er is altijd iemand aanwezig met een EHBOdiploma.
7. Deuren, trappen en gangen worden i.v.m. brand niet versperd door allerlei spullen.
8. Het aantal kinderen per groep is bekend bij bij de leidsters (bij een eventuele brand is dan snel bekend of iedereen het pand heeft verlaten).
9. Er is een EHBO-trommel aanwezig met volledige inhoud op een vaste plaats buiten bereik van de kinderen.
10. Bij de telefoon zijn de telefoonnummers van brandweer, arts, ambulance (06-11) en van de ouders aanweziG
Om te bekijken of speelgoed groot genoeg is voor kleine kinderen zijn er twee eenvoudige testmethodes. Deze testjes kunnen gekocht worden (o.a. Jippie's), maar ook eenvoudig zelf gemaakt worden van karton. Hieronder op ware grootte de tekeningen met bijbehorende beschrijving:
1. Veilige lengte (hieronder) Testmodel om te kijken hoe lang voorwerpen voor kinderen tot 4 jaar mogen zijn. Als een voorwerp door het gat heen de bodem raakt (zie tekening) is het te lang (bijv. een rammelaar met een dunne lange steel). Beschrijving : Rechthoekige vorm uitknippen. Gat in het midden uitknippen. Vouwen op de stippellijnen (in een hoek van 90 graden).
2. Veilige grootte (volgende bladzijde) Testmodel om te kijken hoe groot speelgoed en andere voorwerpen voor kinderen tot 4 jaar moeten zijn. Wanneer een voorwerp in het "doosje" past is het te klein. Beschrijving : Dikke doorgetrokken lijnen knippen. Stippellijnen vouwen. Onderdeel A wordt dubbelgevouwen. Van onderdeel B wordt een kokertje gemaakt welke in het gat van A geplakt wordt. De andere zijde van B wordt op het getekende cirkeltje van onderdeel A geplakt. Zie tekening C.
De volgende materialen kun je bestellen bij Stichting Consument en Veiligheid. Veel van de materialen zijn tegen een geringe vergoeding te verkrijgen. Wanneer materialen gratis zijn staat dit vermeld.
Serie "Kijk op Veilig" :
"Je kunt ze geen tel alleen laten" (gratis).
Het voorkomen van vergiftigingen bij kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar (tot
50 stuks gratis).
"Voorkom brandwonden bij kinderen" (gratis)
Het voorkomen van verbrandingen bij kinderen tot 14 jaar (tot 50 stuks gratis).
Kinderveiligheid : "Groot worden zonder ongelukken, de eerste
stappen".
Geeft een overzicht van wat je als ouder of verzorger kunt doen om een kind te
behoeden voor een ongeval in huis.
"Onderhoudsplan voor hout".
Onderhoud van speelgelegenheden.
"Onderhoudsplan voor bodemmateriaal".
Onderhoud van speelgelegenheden.
Brandveiligheid in huis :
- no. 3 "Brandmelders"
- no. 4 "Vluchtmiddelen bij brand"
- no. 6 "Blusmiddelen".
Veiligheids Informatie Kaarten
- 0-6 maanden,
- 6-12 maanden,
- 1-2 jaar,
- 2-4 jaar
Aanvullende informatie
Stichting Consument en Veiligheid
Postbus 75169
1070 AD Amsterdam
tel.: 020 5114511
Nederlands Instituut voor Arbeidsomstandigheden (NIA)
Postbus 5665
1007 AR Amsterdam
tel.: 020 5498611
� Zorgnetwerk Flevoland 2000