|
Dit
handboek is gemaakt door medewerkers van samenwerkende GGD'en uit het hele
land. GGD'en hebben de wettelijke taak om te zorgen voor bescherming en
bevordering van de gezondheid van de burgers in hun gemeenten (Wet Collectieve
Preventie Volksgezondheid).
Uit enquêtes (van het NIPO en het CBS) blijkt dat mensen zelf een
goede gezondheid zeer waardevol vinden.
Gezondheid is echter niet iets dat een mens heeft of krijgt. Het is meer
een toestand waarin men zich op een bepaald moment bevindt. Die gezondheidstoestand
is het resultaat van verschillende bijdragen en inwerkende krachten. De
WHO (World Health Organisation) gebruikt hiervoor het model van Lalonde
(naar de voormalige Canadese minister van volksgezondheid). In dit model
staat de onderlinge wisselwerking tussen verschillende factoren die de gezondheid
beïnvloeden, de zogeheten gezondheidsdeterminanten, centraal.
- Biologische factoren (erfelijke en aangeboren aandoeningen, beschadiging
als gevolg van ziekte of ongeval).
- Gedragsfactoren (leefstijl, leefwijze, (on)gezonde gewoonten).
- Milieufactoren: fysieke omgeving (milieu-, luchtvervuiling, geluidshinder,
woningkwaliteit, klimaat).
- Maatschappelijke omgeving (sociale contacten, relaties, (on)veilig
voelen, werkloosheid, discriminatie).
Gezondheidszorg:
toegankelijkheid van aanbod van expertise en voorzieningen zoals ziekenhuizen,
huisartspraktijken, medicijnen etc..
Al deze factoren hangen nauw met elkaar samen en beïnvloeden elkaar
onderling. Dit complexe geheel bepaalt de gezondheid.
Een voorbeeld:
Als de biologische bagage "aanleg voor astma" (familiair) gecompenseerd
wordt door een fysieke woonsituatie zonder stof, vocht, huismijt en luchtverontreiniging
en als daarnaast de luchtwegen niet geplaagd worden door ongezond gedrag
zoals roken en indien de gezondheidszorgvoorzieningen zorgdragen voor
een goede voorlichting en medicijnen kan iemand met astma zich gezond
voelen en normaal functioneren.
Dit voorbeeld maakt duidelijk dat mensen zelf verantwoordelijkheid dragen
voor hun gezondheid, maar dat ook anderen in hun omgeving medeverantwoordelijkheid
dragen (denk bijvoorbeeld eens aan meeroken). Ook de overheid heeft verantwoordelijkheid;
dit bijvoorbeeld door voldoende voorzieningen, maatregelen tegen luchtverontreiniging
etc. te bieden
Ook leerlingen kunnen, afhankelijk van hun leeftijd, geleidelijk aan steeds
meer verantwoordelijkheid dragen voor hun eigen gezondheid; zij moeten
dat wel leren. Opvoeders en docenten hebben daarom een belangrijke taak
bij het bewaken en de overheid beschermende taken. De gezondheid van een
kind is onontbeerlijk voor verdere groei en ontwikkeling, voor leer- en
ontplooiingsmogelijkheden.
Deze GGD-wijzer met
jongeren is bedoeld ter ondersteuning van al diegenen die in het "tweede
milieu" van school medeverantwoordelijk zijn voor de gezondheid van
leerlingen. De wijzer geeft uitleg, advies en verwijzingsmogelijkheden
over gezondheid.
De biologische bagage
uit het model van Lalonde is terug te vinden in deel A onder de hoofdstukken
over normale groei en ontwikkeling, functiestoornissen en ziekten, alsmede
onder aandoeningen.
De milieu-invloeden komen aan bod in deel B: Fysieke omgeving en veiligheid.
In deel C: Maatschappelijke omgeving, gaat het om relaties waarbij de
opvoeder een grote rol speelt.
Het gedrag komt aan de orde in deel D: leefstijl, waarbij ook gewoonten
-goede en slechte- worden besproken.
De gezondheidszorg is te vinden in deel E met de rol van de GGD, maar
ook met een praktische handleiding voor eerste hulp bij ongelukken.
De GGD-wijzer is zoals boven beschreven gemaakt door medewerkers van verschillende
GGD'en, zonder hun medewerking was het onmogelijk om dit resultaat te
bereiken. De kernredactie wil vanaf deze plaats alle medewerkers van harte
bedanken voor hun bijdragen.
|