Home Zoeken & Verkennen  
   Zoeken door bestanden
   Hulp bij zoeken


   Beeldfragmenten
   Geluidsfragmenten

   Reageer meteen
   Contacts

KNS/Het Toneelhuis
Onder impuls van o.a. Victor Driessens werd in 1853 in Antwerpen het Nationael Tooneel gesticht, het eerste Nederlandstalige beroepstheater van Vlaanderen. In 1874 betrok het een eigen gebouw, de Nederlandsche Schouwburg, ook wel 'Huurschouwburg' genoemd. In 1903 verkreeg het gezelschap de titel 'Koninklijke' Nederlandse Schouwburg. In 1934 verhuisde het naar de Bourlaschouwburg, het theater waar het - mits een aantal onderbrekingen - nog steeds gehuisvest is. Van 1945 tot 1967 had de KNS een nationale opdracht onder de naam KNS-Nationaal Toneel. Nadien werd het weer een stedelijk theater.
Onvermijdelijk kent de lange geschiedenis van de KNS hoogtes en laagtes. Illustere directeurs als Jan Oscar De Gruyter en Joris Diels drukten hun stempel op het gezelschap. In de tweede helft van de twintigste eeuw had de KNS het echter vaak moeilijk om de vernieuwingsbewegingen bij te benen die zich elders in het theaterlandschap voordeden. In 1997 verzelfstandigde de KNS tot Instelling van Openbaar Nut (ion). Een jaar later werden de KNS en Blauwe Maandag Compagnie samengevoegd tot Het Toneelhuis.



Archiefbeschrijving

 
Archiefbeschrijving volgens ISAD(G)-norm | VTi
ISAD_Toneelhuis.pdf | 167 kb | 23-7-2004
 



Beeldmateriaal

 
Kostuumatelier | VTi
KNS11.jpg | 144 kb | 19-11-2003
  Een kleed uit het kostuumatelier van KNS/Het Toneelhuis (bewaarplaats: Het Toneelhuis).
 
'Een geschiedenis uit Irkoetsk' | VTI
KNS04.jpg | 153 kb | 19-11-2003
  Productie uit 1961 in een regie van Ben Royaards.
 
'Heksenjacht' | VTI
KNS05.jpg | 128 kb | 19-11-2003
  Productie uit 1953 met o.a., als tweede van links, Luc Philips.
 
'Het kind van een ander' | VTI
KNS06.jpg | 147 kb | 19-11-2003
  Binnenkant van de programmabrochure uit 1963 in een regie van Cara Van Wersch met als acteurs Wies Andersen, Ann Petersen, Ketty Van De Poel, ...
 
Walter Tillemans | VTI
KNS07.jpg | 151 kb | 19-11-2003
  Samen met Pavel Kohout op de foto in Wenen 1979.
 
Draaischijfvoorstellingen | VTI
KNS08.jpg | 82 kb | 19-11-2003
  Producties uit het seizoen 1982-1983 van zowel KNS als NTG en Antigone op dezelfde affiche.
 
Stadsschouwburg | VTI
KNS09.jpg | 34 kb | 19-11-2003
  Aankondiging in een programmabrochure van 1963 van de bouw van een nieuwe zaal voor ondermeer de KNS.
 
KNS in 1987 | VTI
KNS10.jpg | 73 kb | 19-11-2003
  Het voltallige KNS-gezelschap in 1987 met o.a. Ivonne Lex, John Bogaerts, Walter Tillemans, Toon Brouwers, Leo Madder, Anton Peters, Tine Balder, Ketty van de Poel, Ann Petersen, Frank Aendenboom, Hubert Damen, Herbert Flack, Hans Royaards, Mimi Peetermans, Lea Daan, Fabienne Arras, Conny Joossens, Jozef Rysbrack, enz.
 
KNS-directeur | VTI
KNS12.jpg | 58 kb | 19-11-2003
  Frans Redant wordt voorgesteld als de nieuwe directeur in Het Laatste Nieuws april 1994.
 
'Paradijsvogels' | VTI
KNS13.jpg | 182 kb | 19-11-2003
  Zangrepetitie van de volledige cast in 1969 met als regisseur Willy Vandermeulen en Wannes Van De Velde als componist.
 
Lijst van de opeenvolgende directeurs van het Nationaal Toneel/KNS. |
KNS14.jpg | 93 kb | 19-12-2003
  Ook te vinden in het boek: "Tussen de dronkaerd en het kouwe kind. 150 jaar : Nationaal Tooneel - Koninklijke Nederlandse Schouwburg - Het Toneelhuis", Gent, 2003.



Getuigenissen

 
Catrien Hermans legt uit waarom Ivonne Lex volgens haar directeur van de KNS wou worden | Catrien Hermans
cather_KNS02.ogg | 175 kb | 17-9-2003
  Omdat haar moeder Hélène Van Herck aan het gezelschap verbonden was, had Ivonne Lex zowat gans haar jeugd in de KNS doorgebracht. Volgens Catrien Hermans was dat de reden waarom ze er als directeur wou terugkeren.
 
De boekhouding van de KNS | Fabienne Arras
fabarr_KNS01.ogg | 204 kb | 17-9-2003
  De boekhouding van de KNS werd bijgehouden door de '6e directie' van de stad (ook wel de Dienst Schouwburgen genoemd).
 
Het personeel van de KNS zat verspreid over de Bourla | Fabienne Arras
fabarr_KNS02.ogg | 296 kb | 17-9-2003
  Het aantal administratieve personeelsleden van de KNS was beperkt, desondanks zaten ze verspreid over de Bourla, vertelt Fabienne Arras.
 
Producties van KNS, KVS en NTG gingen bij elkaar op bezoek | Fabienne Arras
fabarr_KNS03.ogg | 440 kb | 17-9-2003
  Fabienne Arras haalt herinneringen op aan de periode dat producties van KNS, KVS en NTG bij elkaar op bezoek gingen (de zg. draaischijf). Onder Frans Redant trad een nieuw systeem in voege, en legde de KNS bussen in naar een aantal voorstellingen buiten Antwerpen.
 
De verschillende plateaus van de KNS | Fabienne Arras
fabarr_KNS04.ogg | 466 kb | 17-9-2003
  Onder Walter Tillemans bespeelde de KNS, naast de Stadsschouwburg, het RaamTeater op 't Zuid. Frans Redant richtte Cinema Tokio als tweede plateau in.
 
Ivonne Lex als directeur van de KNS | Fabienne Arras
fabarr_KNS05.ogg | 240 kb | 17-9-2003
  Fabienne Arras vertelt op welke manier Ivonne Lex de KNS trachtte te doen herleven.
 
De ticketverkoop in de KNS | Fabienne Arras
fabarr_KNS06.ogg | 407 kb | 17-9-2003
  Fabienne Arras legt uit hoe met behulp van zaalplannen, ticketrollen en bonenplannen de zitplaatsen in de schouwburg werden toegewezen.
 
Bert Van Kerkhoven als directeur van de KNS | Fabienne Arras
fabarr_KNS07.ogg | 186 kb | 17-9-2003
  Fabienne Arras legt uit hoe Bert Van Kerkhoven bedrijven trachtte te betrekken op het theaterleven.
 
De vernieuwingen van Bert Van Kerkhoven | Conny Joossens & Fabienne Arras
fabarr_KNS09.ogg | 121 kb | 17-9-2003
  Bert Van Kerkhoven schakelde over naar het driewekenstelsel en initieerde de uitwisseling met KVS en NTG, de zg. draaischijf.
 
Luk Perceval als KNS-acteur en het begin van BMCie | Gommer Van Rousselt
gomrou_KNS01.ogg | 399 kb | 17-9-2003
  Gommer Van Rousselt vertelt hoe BMCie ontstond: KNS-acteur Luk Perceval was ontevreden met de gang van zaken binnen het gezelschap, en stampte een tweede plateau uit de grond, 'KNS op een Blauwe Maandag'.
 
Het kostuumatelier van KNS, BMCie en Het Toneelhuis | Ilse Vandenbussche
ilsvan_KNS01.ogg | 64 kb | 17-9-2003
  Het kostuumatelier van KNS, BMCie en Het Toneelhuis wordt druk gebruikt, en dus is er veel uit verdwenen, zegt Ilse Vandenbussche.
 
Labels in kostuums | Ilse Vandenbussche
ilsvan_KNS02.ogg | 211 kb | 17-9-2003
  Ilse Vandenbussche legt uit hoe en waarom labels in kostuums worden aangebracht.
 
Scenografie in de jaren '60 | John Bogaerts
johbog_KNS01.ogg | 184 kb | 17-9-2003
  Scenografie was in de jaren '60 een nieuw begrip voor Vlaanderen. Walter Tillemans was een van de eerste regisseurs die doelgericht jonge scenografen aantrok.
 
De modelboeken van Bertolt Brecht | John Bogaerts
johbog_KNS02.ogg | 287 kb | 17-9-2003
  John Bogaerts gebruikte de modelboeken van Bertolt Brecht als leerboeken voor zijn eerste scenografieën in de KNS, zoals o.m. 'De goede mens van Se-Tsoean' (1962-1963).
 
De technische voorzieningen van Bourla- en Stadsschouwburg | John Bogaerts
johbog_KNS03.ogg | 195 kb | 17-9-2003
  John Bogaerts vergelijkt de technische voorzieningen in de nieuwe Stadsschouwburg met die in de Bourlaschouwburg.
 
Stukken van Paul Van Morckhoven | Virginia Verlent
mevver_KNS01.ogg | 350 kb | 17-9-2003
  Virginia Verlent vertelt waar Paul Van Morckhovens stukken 'Het Buitenkansje' en 'Karel van Denemarken' zoal gespeeld hebben, o.m. in de KNS en het Reizend Volkstheater.

 

  AMVC bewaart materiaal van KNS
In het Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven (AMVC) - Letterenhuis vind je affiches, brieven, documenten, eremetalen, films, handschriften, iconografie, knipsels, menu's, opnamen, foto's, spelprogramma's en voorwerpen m.b.t. de Koninklijke Nederlandse Schouwburg.
klik hier
  KNS in de VTi-databank
Voor meer informatie over producties, literatuur, knipsels, videomateriaal, ...
klik hier
  'Kattinnen'

Het AMVC-Letterenhuis bewaart o.m. deze affiche van de KNS-productie 'Kattinnen' (1964). Tekst: Walentin Chorell, vertaling: Alice Toen, regie: Walter Eysselinck.
klik hier
  'De honden'

Het AMVC - Letterenhuis bewaart o.m. deze affiche van de KNS-productie 'De honden' (1961). Tekst: Tone Brulin, regie: Ben Royaards.
klik hier
  Fabienne Arras
Fabienne Arras werkt bij de dienst communicatie van Het Toneelhuis. Voordien werkte ze als secretaresse bij de Koninklijke Nederlandse Schouwburg. Ze heeft dus heel wat te vertellen over de geschiedenis van de KNS.
  Ilse Vandenbussche
Ilse Vandenbussche werd geïnterviewd in verband met het kostuumatelier van KNS/Het Toneelhuis. Zij werkte voordien in het atelier van BMCie.
  Bert van Kerkhoven in het AMVC
Hij was directeur van de KNS van 1963-'69. Het AMVC bewaart affiches, brieven, knipsels, foto's, enz. van hem.
klik hier
  Archiefrekken in het Toneelhuis
Het Toneelhuis bewaart het archief van BMCie:
  Frans Redant in de podiumdatabank van het VTi
Voor meer informatie over de producties waar Frans Redant aan heeft meegewerkt.
klik hier
  Catharina Beersmans
Deze actrice (°1844) was in de 19de eeuw verbonden aan het Vlaamsch Toneel dat Victor Driessens in 1853 had opgericht. Ze debuteerde er in 1860 met de rol van Pepita in 'De Bultenaer' van Karel Ondereet, werd snel één van de steractrices en bleef aan de schouwburg verbonden tot 1877. Ze ruilde Antwerpen voor Rotterdam, waar ze in 1899 overleed. Voor een foto van haar én informatie over het materiaal dat het AMVC in bezit heeft van haar, klik hieronder.

klik hier
  De Huurschouwburg
Het theater aan de Kipdorpbrug, gebouwd in 1874, was de thuishaven van het Nationael Tooneel/KNS (1874-1934) en van het Koninklijk Jeugdtheater (1945-1958). In 1960 werd het theater afgebroken. In het AMVC vind je een foto van deze schouwburg.
klik hier
  Hélène Van Herck

Het AMVC-Letterenhuis bewaart ook allerhande materiaal van Hélène Van Herck, actrice bij o.a. KNS, en moeder van Ivonne Lex.
klik hier
  Portret van Luk Perceval

(Foto: Dimitri Van Zeebroeck)
  Het Théâtre des Variétés


Meer informatie over dit theater
klik hier
  'Maria vecht met de engelen'

Het Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven (AMVC) - Letterenhuis bewaart o.m. deze affiche van de KNS-productie 'Maria vecht met de Engelen' (1982). John Bogaerts ontwierp het decor én heeft drie van de engelenkostuums uit deze productie in zijn bezit.
klik hier
  Portret van Walter Tillemans

(Foto: F. Claus)

© 2003 Vlaams Theater Instituut | | info@vti.be